W dawnych czasach oraz przy tradycyjnych formach pracy dużo łatwiej było utrzymać równowagę pomiędzy pracą zawodową a życiem pozazawodowym. Dzisiaj o tę równowagę trzeba zabiegać, dbać o jej utrzymanie, dla własnego zdrowia oraz dobra najbliższych, a także w interesie samego pracodawcy.
Co to jest równowaga między życiem a pracą?
W teorii równowaga, to rodzaj harmonii pomiędzy czasem wolnym a czasem poświęconym na pracę zawodową. Ideałem byłby schemat, w którym 8 godzin z doby poświęcamy na pracę zawodową, a pozostały to czas wolny, na który składałoby się 8 godzin wypoczynku nocnego oraz 8 godzin na doszkalanie się, oddawanie hobby, poświęcanie czasu rodzinie czy przyjaciołom. Czas wolny nie jest jednakowy dla każdego, gdyż zależy od wielu czynników, takich jak status rodzinny, sytuacja ekonomiczna, płeć, wiek, zdrowie czy zainteresowania. Także cechy ogólne jak narodowość, wychowanie czy stopień wykształcenia mają wpływ na sposób spędzania czasu wolnego.
Ogólnie możemy mówić o zachowaniu równowagi, gdy praca nie przenika naszego czasu prywatnego i odwrotnie, gdy życie prywatne nie zakłóca naszej pracy. Tyle teorii, gdyż w praktyce jest to trudne do osiągnięcia.
Czynniki odpowiadające za brak równowagi
Za brak równowagi pomiędzy czasem pracy oraz czasem wolnym odpowiada wiele czynników. Jednym z nich jest rozwój nowoczesnych technologii, które zmieniają między innymi sposób pracy oraz powstanie nowych form zatrudnienia.
Tradycyjny model pracy coraz częściej zostaje zastąpiony przez pracę zdalną, o ile nie całkowicie, to choćby częściowo. Elastyczny czas pracy, nadgodziny, praca non stop to czynnik, które zakłócają harmonię między sferą zawodową a prywatną. Telefony, Internet, mimo że ułatwiają pracę, to równocześnie powodują nieograniczoną dostępność pracodawcy do pracownika, nawet na wakacjach. Ile razy widzieliście na wczasach osoby, które spędzały czas z nosem w komórce lub w laptopie? Ja całkiem sporo.
Praca stanowi dzisiaj nie tylko podstawę bytu, lecz spełnia potrzeby realizacji i decyduje o satysfakcji zawodowej lub jej braku. Dlatego tez chcemy pracować więcej, lepiej, szybciej czy dłużej. Prowadzi to do skrajności, gdy pracujemy w czasie, który powinien być wykorzystywany na odpoczynek i regenerację. Często uważamy, że przedłużone godziny pracy to coś naturalnego, element pracy we współczesnych czasach.
Kogo dotyka brak harmonii w życiu?
We wszystkich krajach rozwiniętych jest grupa narażona na to szczególnie. Zaliczyć do nich możne rządzących, menedżerów, zwłaszcza tych na wysokim szczeblu, dziennikarzy, lekarzy, specjalistów i wszystkich, od których praca wymaga dyspozycyjności lub są oni mocno zorientowani na karierę. Jest to ich świadomy wybór związany z danym zawodem lub ścieżka kariery.
Jest też druga grupa, do której zaliczymy pracowników, postawionych przed faktem pracy w określonych godzinach pracy. Zaliczyć tu należy wszystkie osoby, które nie zmieniają pracy z uwagi na wysokie bezrobocie, niewielkie szanse na znalezienie innej pracy, a także osoby niepełnosprawne lub o niskich kwalifikacjach.
Do osób zagrożonych brakiem harmonii w życiu prywatnym z powodu przeciążenia pracą należą kobiety, które oprócz pracy zawodowej wykonują prace związane z obowiązkami domowymi i rodzinnymi.
Specyficzną grupę osób zagrożonych brakiem równowagi między pracą
i życiem osobistym, stanowią pracujący na własny rachunek, prowadzący firmę lub freelancerzy. W ich przypadku możliwa jest poprawa sytuacji, jednak pod warunkiem uzmysłowienia sobie zagrożenia brakiem harmonii w życiu codziennym.
Skutki braku równowagi między pracą i życiem
Niewiele osób zastanawia się nad brakiem równowagi między pracą i życiem osobistym oraz o konsekwencjach tego braku dla siebie, dla rodziny, a nawet dla własnej pracy.
Konsekwencjami, które dotykają pracowników, są problemy zdrowotne wynikające z przeciążenia pracą. Stres, brak snu prowadzi do obniżonej odporności, a to do choroby, związanej z absencją w pracy. Obniża się wydajność w pracy, zaangażowanie oraz lojalność wobec pracodawcy. Obniża się koncentracja, pogarszają wyniki pracy, w rezultacie mniejsze zaangażowanie i w końcu fluktuacja.
W życiu rodzinnym dochodzi do nieporozumień, kłopotów wychowawczych z dziećmi, brak porozumienia z członkami rodziny, wyobcowanie, depresja, a na końcu uzależnienia.
Brak równowagi w życiu freelancera.
Podobne zagrożenie jest w przypadku pracy freelancera. Gonienie za zleceniami, chęć zarobienia jeszcze więcej, kusi i nęci. Szczególnie że w pracy w domu rozmywa się nam granica pomiędzy byciem w domu a byciem w pracy. Czy sprawdzając wiadomości podczas niedzielnego spaceru z dzieckiem, jesteśmy w pracy, czy to nasz czas wolny? Czy poświęcając wieczór na pisanie, bo zlecenie nie będzie czekało, narażamy się na pracę w nadgodzinach?
Czy zabieramy na wakacje rodzinę, czy laptop?
Wiem, że łatwo o tym pisać, lecz trudniej wykonać, dlatego w przypadku braku samokontroli powinniśmy mieć kogoś, kto zadba o nasz czas wolny. Dla mnie jest to mąż, który dopomina się o uwagę.
Pamiętać musimy, że jesteśmy tylko ludźmi i należy nam się odpoczynek. Jesteśmy w tej komfortowej sytuacji, że sami możemy go sobie organizować. Jest to konieczne dla zachowania zdrowia fizycznego oraz psychicznego komfortu.
Jeżeli sami nie zadbamy o wyraźne rozgraniczenie spraw zawodowych od życia prywatnego, o relaks, ruch, czas dla rodziny, to nikt za nas tego nie zrobi. Nie muszę chyba nikogo przekonywać o negatywnych skutkach takiego postępowania. A więc rusz się i postaw wyraźne granice między tymi dwoma obszarami swojego życia.
