Od pewnego czasu trwają prace nad nowelizacją Kodeksie Pracy (KP), który ma wprowadzić na stałe, możliwość wykonywania pracy na odległość. Praca wykonywana zdalnie w KP ma zastąpić obecnie funkcjonujące regulacje dotyczące telepracy. Równocześnie do Kodeksu wprowadzona zostanie definicja pracy zdalnej, którą określać się będzie świadczenie pracy na odległość przy użyciu środków porozumiewania się na odległość. Projekt zakłada pracę zdalną całkowitą, częściową oraz świadczoną w warunkach specjalnych.
Praca wykonywana zdalnie obecnie
Od czasu wybuchu w Polsce pandemii praca zdalna zaczęła być bardzo popularna, wiele firm stosuje taką formę do dziś. Pracujemy zdalnie na podstawie art. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Wykonywanie pracy zdalnej może zostać zlecone nam przez pracodawcę. Pod warunkiem że pracownik ma umiejętności, możliwości techniczne oraz lokalowe do wykonywania takiej pracy, a także, o ile pozwala na to rodzaj wykonywanej pracy. Jednak, mimo że praca zdalna stała się popularna, to w wielu kwestiach budziła wątpliwości i nieporozumienia. Dlatego też Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o pracy zdalnej, który przedstawiło Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.
Praca wykonywana zdalnie – ważne zmiany
Co wnosić będzie Ustawa o pracy zdalnej? Przede wszystkim praca zdalna ma opierać się na uzgodnieniach między pracownikiem i pracodawcą, a zasady jej wykonywania określać będzie porozumienie między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, a w przypadku braku działania takiej organizacji u pracodawcy, w regulaminach, ustanowionych po konsultacjach z przedstawicielami pracowników.
Dopuszcza się możliwość wykonywania pracy zdalnej także w drodze polecenia lub porozumienia zawartego z pracownikiem. Porozumienie, co do świadczenia pracy w formie zdalnej może nastąpić zarówno przy zawieraniu umowy o pracę, jak i w trakcie trwania zatrudnienia. Z taką inicjatywą może wyjść zarówno pracodawca, jak i pracownik.
Pracodawca będzie miał również możliwość przeprowadzania kontroli w miejscu pracy zdalnej. Taka wizyta będzie musiała zostać wcześniej uzgodniona z pracownikiem. Zasady kontroli powinien określać regulamin, polecenie pracy zdalnej lub porozumienie zawarte z pracownikiem. Kontroli będą podlegać procedury ochrony danych osobowych oraz warunki BHP.
Kiedy pracownik będzie mógł wykonywać prace zdalnie?
Ważną zmianą w zakresie pracy zdalnej ma być uzgodnienie miejsca wykonywania pracy. Będzie ono stałe w jednym punkcie np. w miejscu zamieszkania. W przypadku, gdy pracownik będzie chciał pracować w innym miejscu, będzie musiał uzyskać zgodę pracodawcy, podając adres, gdzie konkretnie się znajduje.
Pracodawca będzie mógł polecić pracę wykonywaną zdalnie w trakcie obowiązywania:
- stanu nadzwyczajnego
- stanu zagrożenia epidemicznego
- stanu epidemii
- w okresie, w którym z powodu siły wyższej nie może zapewnić bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy.
W takim przypadku pracownik bezpośrednio przed wydaniem polecenia będzie musiał złożyć oświadczenie, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej. W przeciwnym wypadku praca zdalna nie będzie możliwa. Nowelizacja kodeksu pracy ma również przewidywać sytuacje, w której u pracownika zmienią się warunki lokalowe i techniczne, a on sam nie będzie mógł dalej świadczyć pracy zdalnie. W takiej sytuacji pracownik będzie miał obowiązek poinformować pracodawcę, a ten niezwłocznie cofnął polecenie pracy zdalnej.
Okazjonalne wykonywanie pracy na odległość
Nowa regulacja ma dać pracownikowi możliwość wnioskowania o okazjonalne świadczenie pracy w formie zdalnej. Praca wykonywana zdalnie następuje na wniosek pracownika, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w danym roku. Jednak w takich sytuacjach koszty związane ze świadczeniem pracy będą obciążać pracownika.
Takie sytuacje to:
- ciąża pracownicy
- wychowywanie dziecka do 4 r. życia
- sprawowanie przez pracownika opieki nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności
Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z obecnymi przepisami pracodawca powinien zapewnić pracownikowi niezbędne narzędzia do pracy zdalnej. Jednak w rzeczywistości większość pracowników pracuje na swoich własnych komputerach. Według projektu ustawy, pracodawca będzie musiał zapewnić podstawowe urządzenia np. laptop czy telefon komórkowy.
W przypadku gdy pracownik pracuje na swoim sprzęcie, pracodawca będzie musiał przyznać mu ekwiwalent pieniężny w ustalonej wysokości. Każdy pracownik będzie mógł ubiegać się o służbowy sprzęt lub o wsparcie finansowe. . Do obowiązków firmy będzie należało również pokrycie kosztów prądu oraz usług telekomunikacyjnych, które są niezbędne w pracy zdalnej. Do pracownika będzie należeć udokumentowanie poniesionych kosztów.
Jeżeli chodzi o stanowisko pracy, to zostało jasno określone, że pracodawca będzie musiał zapewnić pracownikowi biurko, czy krzesło do pracy lub sfinansować ich zakup. Dotyczy to także potrzebnych narzędzi, programów, a także ich konserwację lub pokrycie kosztów z tym związanych.
Do obowiązków pracodawcy należeć będzie też przeprowadzenie szkolenia BHP. Projektowana ustawa przewiduje możliwość przeprowadzania szkoleń wstępnych BHP w pełni w formie zdalnej, jednak tylko dla pracowników na stanowiskach administracyjno-biurowych.
Na zmiany dotyczące pracy wykonywanej zdalnie trzeba będzie jeszcze chwilę poczekać. Przewiduje się, że nowe regulacje wejdą w życie na jesieni 2022 roku. Dlatego należy uzbroić się w cierpliwość.
Zobacz też:
Praca zdalna nie jest dla każdego
Jak ma wyglądać praca zdalna w przepisach?
