Przez ostatnie kilka lat Kodeks Pracy powoli, ale sukcesywnie się zmieniał. Najważniejszymi zmianami było prawne wprowadzenie pracy zdalnej do KP, ale również zmiany dotyczące warunków pracy oraz uprawnień pracowniczych dla rodziców i opiekunów. Od stycznia na pracowników czekają kolejne ważne zmiany w prawie pracy. Przeczytaj poniższy wpis i zobacz, co oferuje nam nowy Kodeks Pracy.
Minimalne wynagrodzenie i stawki godzinowe
Od stycznia 2024 roku zostało podwyższone minimalne wynagrodzenie za pracę, z 3600 zł brutto do 4242 zł brutto. Kolejna podwyżka tego wynagrodzenia planowana jest od 1 lipca b.r. Wówczas minimalne wynagrodzenie wzrośnie do 4300 zł.
Z kolei minimalna stawka godzinowa dla osób zatrudnionych np. na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowa zlecenie) wyniesie 27,70 zł. Natomiast od 1 lipca wzrośnie do kwoty 28,10 zł.
Wyższe świadczenia dla pracowników
Wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę pociągnie za sobą również wzrost innych świadczeń.
Wzrosną między innymi:
- Dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych oraz za pracę w porze nocnej (w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę);
- Odprawy z tytułu zwolnień grupowych, do 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę;
- Odszkodowanie dla pracownika, wobec którego stosowany był mobbing lub który był dyskryminowany (naruszono zasadę równego traktowania w zatrudnieniu). Wysokość odszkodowania nie może być niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia brutto;
- Minimalna podstawa wymiaru zasiłku chorobowego. Oblicza się ją, odejmując od najniższego wynagrodzenia, składki na ubezpieczenia społeczne pokrywane przez pracownika. Oznacza to, że od 1 stycznia wynosić będzie ona 3660,42 zł, a od lipca 3710,47 zł.
Wyższe kwoty wolne od potrąceń
Kwoty te ustalane są na podstawie minimalnego wynagrodzenia w danym roku. Oczywiste jest więc, że i one wzrosną. Przy ustalaniu kwoty wolnej od potrąceń odlicza się składki na ubezpieczenia społeczne, zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, a także inne wpłaty. Dlatego parametry składkowo-podatkowe dla poszczególnych pracowników będą zróżnicowane, a kwoty obliczane indywidualnie.
Przykładowo kwoty te w pierwszym półroczu bieżącego roku będą wynosiły w przybliżeniu, dla:
- potrąceń niealimentacyjnych – 3221,98 zł;
- zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi – 2416,49 zł;
- kar pieniężnych – 2899,78 zł.
Więcej przeczytasz tutaj
Zwiększona ochrona pracowników
Nowe przepisy będą bardziej chronić pracownika przed nieuzasadnionym zwolnieniem z pracy, poprzez wprowadzenie obowiązku wskazania przez pracodawcę przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę.
Nowy Kodeks Pracy obejmuje też szczególną ochroną pewne grupy pracowników. Pracownikami podlegającymi szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy są m.in. pracownicy:
- przebywający na zwolnieniu lekarskim lub na urlopie wypoczynkowym;
- w okresie przedemerytalnym (4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego);
- na urlopach rodzicielskich (macierzyńskim, ojcowskim, rodzicielskim, wychowawczym);
- powołani do zasadniczej służby wojskowej;
- oraz pracownice w ciąży;
W sprawach o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy sąd na wniosek pracownika udzieli specjalnego zabezpieczenia. Polegać ma ono na nakazaniu pracodawcy zatrudnienie pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Zapewne przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa zatrudnienia.
Zmiany w wyposażeniu stanowiska pracy
W tym roku wielu pracodawców będzie zobowiązanych przystosować stanowiska pracy do nowych przepisów BHP. Przepisy te zaczęły obowiązywać 17 listopada 2023 r., a pracodawcy mają czas na ich wdrożenie do 17 maja 2024 r. Zmiany dotyczą pracowników pracujących przy komputerze, przynajmniej przez połowę dobowego czasu pracy. Dla takich pracowników przewidziano odpowiednie wyposażanie stanowiska pracy w stacjonarny monitor ekranowy lub podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu, tak, by górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika. Wyposażeniem stanowiska pracy ma być również ergonomiczne krzesło, a także zewnętrzna klawiatura i mysz, dla pracujących na laptopach. W przepisach dodano również możliwość wnioskowania o szkła kontaktowe, a nie jak do tej pory tylko o okulary korekcyjne.
Emerytury pomostowe
Od stycznia 2024 r. zmianie uległy przepisy dotyczące emerytur pomostowych. Zmieniły się zasady przyznawania oraz pobierania tychże emerytur. Prawo do świadczenia będzie miała szersza, niż do tej pory grupa pracowników, ponieważ uchyla się warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze.
Nowe regulacje dla członków korpusu służby cywilnej
Ważna zmiana zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2024 roku w służbie cywilnej. Zgodnie z nowymi przepisami pracownikom i urzędnikom tejże służby będzie przysługiwać wynagrodzenie:
pracownikom służby cywilnej za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych;
urzędnikom służby cywilnej za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną w porze nocnej. Dotychczas rekompensata przysługiwała im wyłącznie w formie czasu wolnego w tym samym wymiarze.
Więcej szczegółów na stronie.
Co z czterodniowym tygodniem pracy?
Czterodniowy tydzień pracy zaczął sprawdzać się w wielu krajach europejskich, jednak w Polsce przepisy nie przewidują takiego rozwiązania. Dokumentem regulującym czas pracy w naszym kraju jest Kodeks Pracy, w którym standardowy tydzień pracy obejmuje 5 dni po 8 godzin, co daje 40-godzinny tydzień pracy.
Jednakże dokument ten dopuszcza skrócenie czasu pracy w ramach indywidualnego lub zadaniowego systemu czasu pracy. I, mimo że postulowany w zeszłym roku 35-godzinny tydzień pracy nie doczekał się rozpoczęcia procedury legislacyjnej, to wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy mógłby się udać. Jednak to pracodawca mógłby indywidualnie zadecydować o skróceniu czasu pracy, co jest dopuszczone w przepisach.
W praktyce pracodawca może ustalić z pracownikiem warunki pracy. Czterodniowy tydzień pracy może opierać się na pracy 4 razy po 10 godzin lub pozostać przy 8-godzinnym czasie pracy. Jednak wówczas płaca pracownika nie może być obniżona, lecz musi wynosić tyle samo co dotychczas, przy 5-dniowym tygodniu pracy.
Tak więc, wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy w Polsce jest jak najbardziej możliwe, jednak na pewno nie wszędzie. Wszystkie rozwiązania dotyczące zmiany czasu pracy należą do pracodawców i to od ich chęci lub możliwości zależy wprowadzenie zmian.
To już wszystko, co na obecny rok oferuje nam nowy Kodeks Pracy. Chętnych odsyłam do samodzielnego zapoznania się z Ustawą.
