Koronawirus wymusza nowe, niestandardowe zachowania w wielu obszarach życia. W ustanowionej 2 marca ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, wprowadzono też regulacje dotyczące pracy. O tym, jakie obowiązki i prawa mają pracodawcy i pracownicy, przeczytacie poniżej.
Obowiązki pracodawcy
Kodeks Pracy reguluje obowiązki pracy względem pracownika. Do jednych z nich zaliczamy zapewnienie pracownikowi bezpiecznych warunków pracy.
Art. 2092. § 1. W przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany:
1) niezwłocznie poinformować pracowników o tych zagrożeniach oraz podjąć działania w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony;
2) niezwłocznie dostarczyć pracownikom instrukcje umożliwiające, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia, przerwanie pracy i oddalenie się z miejsca zagrożenia w miejsce bezpieczne.
§ 2. W razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany:
1) wstrzymać pracę i wydać pracownikom polecenie oddalenia się w miejsce bezpieczne;
2) do czasu usunięcia zagrożenia nie wydawać polecenia wznowienia pracy.Art. 2093. § 1. Pracodawca jest obowiązany umożliwić pracownikom, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla ich zdrowia lub życia albo dla zdrowia, lub życia innych osób, podjęcie działań w celu uniknięcia niebezpieczeństwa – nawet bez porozumienia z przełożonym – na miarę ich wiedzy i dostępnych środków technicznych.
Uzupełnieniem Kodeksu pracy jest wspomniana wyżej ustawa, której art. 3 mówi, że
„W celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna)”.
Oznacza to, że o ile istnieje taka możliwość, pracodawca może powierzyć pracownikowi wykonywanie obowiązków służbowych w domu. Jeśli nie możliwości pracy zdalnej, wówczas pracodawca może odsunąć pracownika od pracy.
Uprawnienia pracowników
Prawa pracowników zawarte są w dziale II (bezpieczeństwo i higiena pracy) rozdziału 2 (prawa i obowiązki pracownika) Kodeksu Pracy.
Wynika z nich, że jeżeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, ma on prawo powstrzymać się od wykonywanej pracy. Szalejący koronawirus jest takim zagrożeniem.
Jeżeli pracownik został odsunięty od pracy z powodu stanu zdrowia lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, to nadal zachowuje prawo do wynagrodzenia. Wykonując pracę poza miejscem pracy, otrzymuje wynagrodzenie nie niższe, niż do tej pory.
Gdy koronawirus zmusza do izolacji
Pracownik poddany kwarantannie lub izolacji w związku z koronawirusem zachowuje prawo do świadczeń z tytułu choroby. Otrzymuje najpierw wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek chorobowy. Podstawą ich wypłacenia jest decyzja państwowego inspektora sanitarnego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego.
Podobnie jest gdy koronawirus uderzył w rodzinę pracownika, który sprawuje opiekę nad dzieckiem objętym kwarantanną. Oczywiście na mocy decyzji powiatowego inspektora sanitarnego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego. Zachowuje on prawo do zasiłku opiekuńczego.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy
Jeżeli jesteś rodzicem, a w twojej okolicy zamknięto placówki edukacyjne, wówczas możesz otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Przysługiwać on będzie obojgu rodzicom, na dzieci do lat 8, bez względu na liczbę dzieci. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje na okres do 14 dni i nie wlicza się do limitu 60 dni pobierania zasiłku opiekuńczego. Aby z niego skorzystać, należy złożyć stosowne oświadczenie swojemu płatnikowi.
Art. 4. 1. W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 645 i 1590) przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni.
2. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przyznawany jest w trybie i na zasadach określonych w ustawie, o której mowa w ust. 1, i nie wlicza się do okresu, o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Za okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, zasiłek, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ustawy, o której mowa w ust. 1, nie przysługuje.
